Vịnh Hạ Long, di sản, kỳ quan thiên nhiên thế giới được rất nhiều du khách biết đến bởi vẻ đẹp của thiên nhiên kỳ thú. Nơi đây, còn được thiên nhiên ưu đãi một sản vật không phải nơi nào cũng có được, đó là ngọc trai. Khoảng 3 năm trở lại đây, rất nhiều du khách, đặc biệt là khách nước ngoài rất thích thú với một sản phẩm du lịch độc đáo trên Vịnh Hạ Long, đó là tham quan mô hình nuôi cấy, chế tác ngọc trai của Công ty CP Ngọc trai Hạ Long...

Khách du lịch tham quan bảo tàng giới thiệu hình ảnh về quy trình sản xuất ngọc trai.

Mặc dù mới chú tâm phát triển thương hiệu từ năm 2009, song Công ty CP Ngọc trai Hạ Long đã có một bề dày kinh nghiệm về nghề nuôi trồng ngọc trai khi được phát triển trên nền tảng Công ty Ngọc trai Việt - Nhật, liên doanh nuôi trai lấy ngọc đầu tiên giữa Việt Nam và các đối tác Nhật Bản từ những năm đầu thập kỷ 90 của thế kỷ trước. Trong những năm qua, nhờ kế thừa, áp dụng kỹ thuật nuôi cấy tiên tiến từ các chuyên gia Nhật Bản cùng với các điều kiện thiên nhiên phù hợp, nghề nuôi trai cấy ngọc ở vùng Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long đã thực sự phát triển. Hiện nay, Công ty CP Ngọc trai Hạ Long có 2 cơ sở sản xuất ở Vân Đồn và Hạ Long. Sản phẩm ngọc trai của Công ty ngoài cung cấp cho thị trường trong nước, đã vươn tới thị trường các nước Nhật Bản, Hồng Kông, Hàn Quốc, Trung Quốc và cả một số nước Châu Âu.

Để chủ động trong lĩnh vực sản xuất ngọc trai, Công ty đã tập trung nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng thành công quy trình sinh sản nhân tạo, thu thập và lai tạo các loài trai có khả năng thích nghi với môi trường nuôi cấy, có độ bọc ngọc nhanh, màu sắc đẹp. Đặc biệt, Công ty đã hoàn thiện kỹ thuật nhân giống trai Mã Thị - một loài trai quý và có giá trị xuất khẩu cao. Đến nay, Công ty CP Ngọc trai Hạ Long đã trở thành đơn vị đầu tiên của Việt Nam làm chủ tất cả các công đoạn của quy trình nuôi cấy ngọc trai một cách hoàn thiện.

Ông Ngô Quang Kim, chuyên gia kỹ thuật nuôi cấy ngọc trai của Công ty, một người có 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này, cho biết: Ngọc trai biển được con người nuôi cấy là kết quả kỳ diệu của sự hợp tác giữa thiên nhiên và con người. Nhưng để có thể nuôi được ngọc trai, yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất đó là môi trường; môi trường phải sạch, lặng gió, không bị ô nhiễm. Chính vì thế, trong quá trình làm việc, Công ty luôn đảm bảo tuyệt đối về vấn đề vệ sinh môi trường. Công ty đã quán triệt đến toàn bộ cán bộ công nhân cũng như với khách du lịch khi đến đây, là phải thực hiện nghiêm túc yêu cầu này. Để có một viên ngọc đẹp, phải trải qua nhiều công đoạn trong việc chọn trai bố mẹ, nuôi cấy phôi, chăm sóc kết hợp với tính công phu, tỉ mỉ và khéo léo theo một quy trình kỹ thuật “chuyên nghiệp” của người thợ. Đặc biệt là công đoạn “cấy nhân” cho các con trai nhằm kích thích chúng sản sinh ngọc.

Tham quan khu vực bán hàng lưu niệm làm từ ngọc trai.

Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, cùng với việc làm chủ kỹ thuật, ngọc trai Hạ Long đang ngày càng khẳng định thương hiệu, vươn xa tới thị trường trong và ngoài nước.

... Đến mô hình “Du lịch làng nghề” trên Vịnh

Theo chân một đoàn khách quốc tế đi tàu ra tham quan “ngư trường” nuôi trai cấy ngọc trên biển của làng trai ngọc trên Vịnh Hạ Long, dưới ánh nắng ban mai lấp loá, những giàn phao, lưới lồng nhấp nhô trải dài theo con sóng, chúng tôi cảm thấy ngỡ ngàng, thích thú bởi cảnh đẹp nơi đây. Khi được hỏi, tại sao nuôi ngọc trai đòi hỏi quy trình tiêu chuẩn về vệ sinh môi trường rất ngặt nghèo, mà Công ty CP Ngọc trai lại xây dựng mô hình du lịch cho khách vào tham quan, ông Lê Nam Trung, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Ngọc trai Hạ Long chia sẻ: Xuất phát từ nhu cầu khách du lịch đến tham quan Vịnh Hạ Long ngày càng tăng, trong khi đó sản phẩm du lịch đặc trưng của Quảng Ninh thì tương đối nghèo nàn. Bên cạnh đó, nhiều du khách thổ lộ sau khi đến Hạ Long tham quan, muốn chọn mua một món đồ kỷ niệm nhưng họ lại không biết mua gì. Chính vì vậy, Công ty đã quyết định mở rộng phương thức tiếp thị, nâng cao chất lượng mẫu mã sản phẩm, xây dựng nên một sản phẩm du lịch độc đáo - Du lịch làng nghề ngọc trai. Thêm nữa, qua nhiều năm cung cấp sản phẩm ngọc trai cho các thị trường du lịch như: Phú Quốc, Côn Đảo, Nha Trang v.v.. ông nhận thấy các địa phương trên người ta làm du lịch gắn với những sản phẩm du lịch đặc trưng vùng biển rất tốt, thu hút một lượng khách đến tham quan rất đông. Trên cơ sở đó, ông mong muốn đưa ngọc trai của Công ty thành một sản phẩm du lịch, góp phần thu hút thêm khách du lịch và tăng thêm sự phong phú của sản phẩm du lịch tại vùng biển Quảng Ninh. Năm 2010, Công ty bắt đầu hình thành ý tưởng và xây dựng mô hình phục vụ và đưa khách du lịch vào tham quan quy trình nuôi cấy, chế tác ngọc trai... “-Còn việc đảm bảo tiêu chuẩn về vệ sinh môi trường thì đúng như trên tôi đã nói, Công ty luôn quán triệt cho mọi người, từ cán bộ nhân viên đến du khách, về vấn đề này một cách đầy đủ, nghiêm túc nên cũng không có gì đáng lo...” - Ông Lê Nam Trung nói.

Và được tận mắt chứng kiến công việc của những người nuôi trai cấy ngọc.

Chị Alana Icon, khách du lịch đến từ nước Australia, tỏ ra vô cùng thích thú khi được đến thăm trại nuôi cấy, chế tác ngọc trai. Chị hồ hởi cho biết: “Đây là lần đầu tiên tôi đến Hạ Long, tôi cảm thấy rất vui khi được tận mắt chứng kiến quy trình sản xuất ngọc trai. Một điều mà trước đây tôi chưa từng được biết. Tôi nghĩ rằng, bên cạnh vẻ đẹp của Vịnh Hạ Long, trang trại nuôi cấy ngọc trai cũng là một điểm đến tuyệt vời để du khách xem và thưởng ngoạn...”. Anh Nguyễn Chí Thanh, Quản lý bộ phận du lịch của Công ty CP Ngọc trai Hạ Long, cho hay, hàng ngày khu nuôi cấy ngọc trai của Công ty đón rất nhiều đoàn khách du lịch đến tham quan, nhiều nhất vẫn là khách quốc tế lưu trú trên tàu du lịch. Khách đến đây sẽ được giới thiệu toàn bộ quy trình sản xuất, từ con giống, quá trình chăm sóc, nuôi dưỡng, quy trình nuôi cấy ghép đến việc chế tác và tạo ra sản phẩm ngọc trai v.v.. Từ đó, họ đã hiểu được quy trình nuôi cấy ngọc trai ở Hạ Long và yên tâm mua sắm những sản phẩm làm từ ngọc trai...

Hiện nay, trung bình mỗi ngày, cơ sở sản xuất ngọc trai trên Vịnh Hạ Long của Công ty đón khoảng từ 4.000-5.000 khách du lịch đến tham quan, chiếm đa số là khách du lịch quốc tế. Khi nói về tương lai phát triển của loại hình du lịch làng nghề này, ông Lê Nam Trung khẳng định, đây là một sản phẩm du lịch mà du khách rất thích thú. Ngọc trai hiện là một trong những sản phẩm du lịch độc đáo của Vịnh Hạ Long, nơi nuôi cấy ngọc trai trên biển còn là điểm đến cho du khách khám phá những điều thú vị của biển cả. Ngoài làm đồ trang sức cao cấp phục vụ nhu cầu mua sắm làm quà kỷ niệm cho khách du lịch, ngọc trai Hạ Long còn xuất khẩu sang thị trường các nước khác trên thế giới...

Có thể nói, với nghề nuôi trai cấy ngọc, Công ty CP Ngọc trai Hạ Long không chỉ đã khẳng định được tiềm năng phát triển ngọc trai chất lượng cao ở vùng biển Quảng Ninh mà còn góp phần tạo dựng một sản phẩm du lịch mới, đó là “Du lịch làng nghề nuôi trai cấy ngọc” để “níu chân” du khách ở lại lâu hơn, khám phá vẻ đẹp độc đáo của Di sản - Kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long...

Thu Nguyên - Báo Quảng Ninh